VATICAN - Sáng ngày 14-11-2013, ĐTC Phanxicô đã đến viếng thăm chính thức Tổng thống Giorgio Napolitano tại Điện Quirinale, đáp lễ cuộc viếng thăm chính thức của Tổng thống tại Vatican hồi tháng 6 năm nay.
Điện Quirinale là dinh của Đức Giáo hoàng trong 300 năm, cho đến ngày 20-5-1870, khi quân Italia chiếm nước Toà Thánh và thống nhất bán đảo Italia.
ĐTC Phanxicô là vị Giáo hoàng thứ sáu đến viếng thăm tại Điện Quirinale và đây là lần thứ ba ngài gặp Tổng thống Giorgio Napolitano. Tổng thống Giorgio Napolitano năm nay đã 88 tuổi và đã mãn 7 năm làm tổng thống. Nhưng hồi tháng 4 năm nay, trước tình thế nguy kịch của đất nước, theo lời khẩn khoản của các đảng phái chính trị, ông đã nhận lời làm nhiệm kỳ hai.
Tháp tùng ĐTC trong cuộc viếng thăm có 11 người, đứng đầu là Đức TGM Angelo Becciu, Phụ tá Quốc vụ khanh Toà Thánh, vì Đức TGM Quốc vụ khanh Pietro Parolin còn dưỡng bệnh cho đến thứ bảy 16-11-2013. Ngoài ra có Đức TGM Ngoại trưởng Toà Thánh Dominique Mamberti, ĐHY Chủ tịch Phủ Thống đốc Vatican, ĐHY Chủ tịch HĐGM Italia và ĐHY Giám quản Roma.
Đến Điện Quirinale vào lúc gần 11 giờ, ĐTC đã được Tổng thống chào đón nồng nhiệt, trước đoàn quân danh dự, với quốc thiều Vatican và Italia được trổi lên. Tiếp đó, ĐTC và Tổng thống đã hội kiến riêng trong thư phòng, trong khi Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Italia, Ông Nicola Letta, và một số vị bộ trưởng trao đổi với phái đoàn Toà Thánh do Đức TGM Becciu hướng dẫn.
Tiếp đến là nghi thức trao đổi tặng vật, và ĐTC chào thăm các vị Chủ tịch Thượng viện, Hạ viện và Toà Bảo hiến của Italia, trước khi viếng Nhà nguyện Đức Mẹ Truyền Tin.
Sau đó, vào lúc hơn 12 giờ trưa, tại sảnh đường Đại lễ, trước sự hiện diện đông đảo của các quan chức chính quyền và phái đoàn Toà Thánh, Tổng thống Napolitano đã đọc diễn văn chính thức chào mừng ĐTC.
Ông tái bày tỏ tâm tình gần gũi và quí mến, đồng thời nhận xét: "Quan niệm của ngài về Giáo Hội và đức tin đã được chuyển đến tất cả mọi người, dù là tín hữu hay không có tín ngưỡng, qua những lời đơn sơ và mạnh mẽ của ngài. Điều gây ấn tượng mạnh nơi chúng tôi là sự vắng bóng mọi thái độ giáo điều..."
Tổng thống nói đến những khó khăn, bầu không khí căng thẳng giữa các lực lượng chính trị khác nhau, và ông nhận xét rằng nhiều lời của ĐGH có thể soi sáng cho xã hội Italia trong bối cảnh này, đặc biệt là tinh thần đối thoại; cũng như đối với tệ nạn tham ô hối lộ.
Diễn văn của Đức Thánh Cha
Trong diễn văn chính thức, ĐTC chân thành cám ơn Tổng thống cũng như quốc dân Italia, ngài nhắc lại những quan hệ và sự cộng tác tốt đẹp giữa Italia và Toà Thánh, đồng thời ngài kêu gọi bênh vực gia đình. ĐTC nói:
Thưa ngài Tổng thống!
Với lòng biết ơn sâu xa, hôm nay tôi đáp lễ cuộc viếng thăm nồng nhiệt mà Tổng thống đã dành cho tôi ngày 8-6 năm nay tại Vatican. Tôi cám ơn Tổng thống vì những lời chào mừng, nói lên tâm tình của nhân dân Italia.
Theo thói quen định chế về quan hệ giữa Italia và Toà Thánh, cuộc viếng thăm này của tôi khẳng định tình trạng rất tốt đẹp trong quan hệ với nhau, và hơn nữa việc làm này cũng muốn diễn tả một dấu hiệu thân hữu. Thực vậy, trong 8 tháng đầu tiên của tôi trong sứ vụ Phêrô, tôi đã cảm nghiệm được từ phía Tổng thống biết bao cử chỉ quan tâm. Những cử chỉ đó tiếp nối nhiều cử chỉ mà Tổng thống đã dần dần biểu lộ trong nhiệm kỳ 7 năm đầu tiên đối với vị tiền nhiệm của tôi là Đức Bênêđictô XVI. Trong lúc này đây, tôi muốn nghĩ đến ngài với lòng quý mến, nhớ lại cuộc viếng thăm của ngài tại Điện Quirinale, dinh mà trong dịp đó ngài gọi là "căn nhà biểu tượng của tất cả mọi người dân Italia" (diễn văn 4-10-2008).
Khi đến viếng thăm Tổng thống tại nơi này, với bao nhiêu biểu tượng và lịch sử, trong tinh thần, tôi muốn gõ cửa nhà của mỗi người dân tại đất nước này, nơi có căn cội gia đình trần thế của tôi, và trao tặng cho mọi người lời có sức chữa lành và luôn luôn mới mẻ của Tin Mừng.
Khi nghĩ lại thời điểm nổi bật trong quan hệ giữa Nhà nước Italia và Toà Thánh, tôi muốn nhắc đến việc đưa các Hiệp định Laterano và thoả ước duyệt lại Hiệp định ấy vào trong Hiến pháp của Cộng hoà Italia. Trong vài tuần nữa là kỷ niệm 30 năm Thoả ước này. Ở đây, chúng ta có một khuôn khổ vững chắc để tham chiếu về pháp lý, hầu có một sự phát triển trong sáng các quan hệ giữa Giáo hội và Nhà nước tại Italia, khuôn khổ này phản ánh và hỗ trợ sự cộng tác thường nhất để phục vụ con người, nhắm mưu cầu công ích, trong sự phân biệt các vai trò và lĩnh vực hoạt động của mỗi bên.
Có biết bao vấn đề mà chúng ta cùng quan tâm và những câu trả lời có thể là giống nhau. Thời điểm hiện nay mang đậm ảnh hưởng cuộc khủng khoảng kinh tế, đòi nhiều nỗ lực cơ cực để vượt qua, và trong số những hậu quả đau thương của cuộc khủng hoảng ấy, có tình trạng không có đủ công ăn việc làm. Cần gia tăng nỗ lực để xoa dịu những hậu quả của nó và để đón nhận cũng như củng cố mọi dấu hiệu phục hồi.
Nghĩa vụ đầu tiên của Giáo Hội là làm chứng về lòng từ bi của Thiên Chúa và khích lệ những câu trả lời liên đới để mở ra một tương lai hy vọng; vì nơi nào hy vọng gia tăng thì cũng có nhiều nghị lực được tăng trưởng và sự dấn thân để kiến tạo một trật tự xã hội và dân sự nhân bản hơn, công bằng hơn và nảy sinh những tiềm năng mới để phát triển dài hạn và lành mạnh.
Những cuộc viếng thăm mục vụ đầu tiên mà tôi được thực hiện tại Italia vẫn còn gây ấn tượng mạnh trong tâm trí tôi. Trước tiên tại đảo Lampedusa, tôi đã gặp gỡ gần kề sự đau khổ của những người vì chiến tranh hoặc vì lầm than, phải xuất cư trong những điều kiện nhiều khi tuyệt vọng; và tại đảo đó, tôi đã gặp chứng tá đáng ca ngợi của biết bao người đang xả thân trong việc đón tiếp. Rồi tôi nhớ đến cuộc viếng thăm tại Cagliari, để cầu nguyện trước Ảnh Đức Mẹ Bonaria; và cuộc viếng thăm tại Assisi, để tôn kính vị Thánh bổn mạng của Italia, mà tôi đã chọn tên thánh nhân làm tước hiệu Giáo hoàng của mình. Ở những nơi ấy, tôi cũng đụng chạm được một cách cụ thể những vết thương ngày nay đang đè nặng trên biết bao người.
Nơi trung tâm của những hy vọng và khó khăn xã hội, có gia đình. Với một xác tín được đổi mới, Giáo Hội tiếp tục cổ vũ sự dấn thân của tất cả mọi người, cá nhân cũng như các tổ chức, để nâng đỡ gia đình, là nơi đầu tiên trong đó con người được thành hình và lớn lên, trong đó ta học các giá trị và gương mẫu làm cho các giá trị đó đáng tín nhiệm. Gia đình cần sự ổn định và tính chất có thể nhận diện được của các mối quan hệ hỗ tương, để triển khai hoàn toàn nghĩa vụ không thể thay thế được và chu toàn sứ mạng. Trong khi gia đình dành các năng lực của mình để phục vụ Giáo Hội, gia đình yêu cầu được quý chuộng, đánh giá cao, và bảo vệ.
Và ĐTC kết luận:
Thưa ngài Tổng thống, trong hoàn cảnh này, tôi muốn bày tỏ mong ước, được hỗ trợ bằng lời cầu nguyện: ước gì Italia, kín múc từ gia sản phong phú của mình với các giá trị dân sự và tinh thần, biết tái tìm được sự sáng tạo và hoà hợp cần thiết cho sự phát triển hài hoà, thăng tiến công ích và phẩm giá của mỗi người và đóng góp phần của mình cho hoà bình và công lý trong bối cảnh quốc tế.
Sau cùng, tôi cũng đặc biệt liên kết với lòng quý chuộng và yêu mến mà nhân dân Italia dành cho Tổng thống và tái cầu chúc Tổng thống những điều tốt đẹp nhất để chu toàn nghĩa vụ cao cả của Tổng thống. Xin Thiên Chúa bảo vệ Italia và tất cả mọi người dân nước này.
Gặp các nhân viên và gia đình
Sau khi trao đổi diễn văn, ĐTC được Tổng thống hướng dẫn đến thăm Nhà nguyện Paolina trong Điện Quirinale, rồi gặp gỡ 200 người, gồm các nhân viên, gia đình và con cái của họ.
Đây là lần đầu tiên trong một cuộc viếng thăm của vị Giáo hoàng tại Điện Quirinale có cuộc gặp gỡ như vậy. Trong dịp này, ĐTC nhắn nhủ các nhân viên tại Phủ Tổng thống:
"Qua công việc của anh chị em, nhiều khi âm thầm nhưng quý giá, anh chị em tiếp xúc với những biến cố thông thường và ngoại thường, đánh dấu hành trình của một quốc gia. Một số người trong anh chị em có cơ hội tiếp cận những vấn đề xã hội, gia đình và con người, mà các công dân tin tưởng gửi đến Tổng thống. Tôi cầu chúc anh chị em luôn có một tinh thần hiếu khách và cảm thông đối với tất cả mọi người. Rất cần có những người dấn thân với khả năng chuyên môn và với tinh thần nhân đạo, cảm thông, với sự quan tâm liên đới đặc biệt với những người yếu thế nhất. Tôi khuyến khích anh chị em đừng nản chí trong những khó khăn và luôn sẵn sàng nâng đỡ tha nhân."
Cuộc viếng thăm của ĐTC tại Dinh Tổng thống Italia kéo dài gần 2 tiếng đồng hồ. Sau nghi thức tiễn biệt, ngài đã trở về Vatican lúc gần 1 giờ trưa.
G. Trần Đức Anh OP
(Nguồn: Radio Vatican)
