Phỏng vấn Linh Mục Andrea Ciucci, thuộc Hội Đồng Tòa Thánh Gia Đình
Thứ sáu 14-2-2014 nhân ngày lễ thánh Valentino, cũng là ngày ”Lễ tình yêu”, hay ngày ”Lễ tình nhân” Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ gặp gỡ các cặp bạn trẻ đã đính hôn tại quảng trường Thánh Phêrô. Ban đầu buổi gặp gỡ được dự trù tổ chức tại Đại thính đường Phaolô VI, nhưng sau được đổi ra quảng trường, vì con số các bạn trẻ tham dự qúa đông. Cho tới Chúa Nhật 9-2-2014 Hội Đồng Tòa Thánh Gia Đình cho biết đã có 17.000 bạn trẻ ghi danh tham dự. Vào ngày 11-2 số người tham dự lên tới 20.000.
Ngày Valentin được đặt tên theo thánh Valentino, một trong số các vị tử đạo của Kitô giáo trong các thế kỷ đầu, được các Giáo Hội Công Giáo, chính thống và anh giáo kính nhớ như là Giám Mục Terni, tử đạo, bổn mạng của những người yêu nhau và của các bệnh nhân kinh phong.
Thánh nhân thuộc gia đình quyền qúy theo Kitô giáo và được tấn phong Giám Mục thành Terni năm 197 khi mới 21 tuổi. Năm 270 thánh nhân được mời về Roma giảng Tin Mừng cho dân ngoại. Hoàng đế Claudio II yêu cầu thánh nhân thôi cử hành các lễ nghi tôn giáo và chối bỏ đức tin. Chẳng những không nghe lời hoàng đế dự dỗ, thánh nhân còn tìm cách thuyết phục hoàng đế theo Kitô giáo. Hoàng đế Claudio tha tội chết cho Đức Cha Valentino, nhưng quản thúc người bằng cách giao người cho một gia đình quyền qúy trông coi. Đức Cha Valentino bị hoàng đế Aureliano bắt lần thứ hai và hoàng đế theo đuổi chính chánh sách bắt bớ các tín hữu kitô. Vì danh tiếng Giám Mục Valentino ngày càng lớn nên hoàng đế truyền lệnh cho lính Roma bắt người và mang người ra khỏi thành xử tử dọc đường Flaminia. Người bị đánh đòn và chặt đầu ngày 14 tháng 2 năm 273 thọ 97 tuổi.
Có nhiều giai thoại được kể lại liên quan tới thánh nhân. Trong thời gian bị quản thúc trong nhà gia đình quyền qúy ở Roma thánh nhân đã làm phép lạ cho cô con gái của gia đình này bị mù được sáng mắt. Người rất thương cô nên khi bị kết án tử hình, người gửi cho cô bức thư chào tạm biệt và ký tên ”Từ Valentino của cô”.
Một lần khác khi đi đạo, thánh nhân thấy một cặp trai gái cãi nhau. Ngài đến và trao cho họ một bông hồng và mời họ cùng cầm lấy nó trong tay. Đôi bạn trẻ được hòa giải và cùng nhau sánh bước. Một chuyện khác kể rằng ngài thành công trong việc gợi hứng cho tình yêu của họ bằng cách làm cho nhiều cặp bồ câu bay quanh trên đầu họ và trao đổi các cử chỉ yêu thương âu yếm nhau.
Có một câu chuyến khác nữa kể rằng Đức Cha Valentino đã kết hiệp hôn nhân cho một thiếu nữ kitô là Serapia với quan bách quản Roma Sabino. Hai người yêu nhau, nhưng cha mẹ nàng ngăn cản. Sau khi vượt thắng được khó khăn, thì người ta khám phá ra rằng Serapia bị bệnh nặng. Quan bách quản Sabino mời Đức Cha Valentino tới bên đầu giường của người yêu đang hấp hối, và xin ngài làm sao để anh ta không bao giờ xa rời người yêu nữa. Đức Cha Valentino rửa tội cho anh, và ban bí tích Hôn Phối cho hai người. Sau đó cả hai đều qua đời.
Chắc hẳn nguồn gốc lễ Tình Yêu đã là một nỗ lực của Giáo Hội Công Giáo biến đổi lễ kính thần phong phú trong thói quen bình dân ngoại giáo có tại Roma từ thế kỷ thứ IV trước công nguyên. Lễ này được cử hanh trong các ngày từ 13 tới 15 tháng 2 là thời gian sửa soạn bắt đầu vào mùa xuân, được coi như thời gian tái sinh của vạn vật. Người ta lau chùi nhà cửa, rắc muối và một loại bột đặc biệt chung quanh nhà.
Vào giữa tháng hai các lễ nghi gọi là Lupercali bắt đầu. Đó là lễ kính thần Lupercus, là vị thần che chở ruộng đồng đã trồng tiả khỏi bị chó sói phá phách tấn công. Các tư tế thuộc nhiều nhóm khác nhau phục dịch trong các lễ nghi này đến hang đá, nơi con chó sói cái đã dưỡng nuôi bằng sữa của nó Romulus và Remus, là hai anh em đã thành lập thành Roma. Họ là con của thần Marx là thần chiến tranh và một người thuộc dòng nữ thần sắc đẹp Venus, nhưng bị bỏ trôi sông Tevere, và được con chó sói cái cứu và đem về nuôi dưỡng.
Dọc đường trong thành phố các tư tế rảy máu của vài con vật như dấu chỉ của sự phong phú. Sau đó phần chính của lễ hội là một loại xổ số. Người ta bỏ tên các người nam người nữ tôn thờ thần Lupercus vào một cái hòm, lắc đều lên, rồi cho một trẻ em rút thăm vài cặp. Các cặp năm nữ này sẽ sống yêu đương với nhau trong một năm để cho lễ nghi phong phú được hoàn tất. Năm sau sẽ có các cặp khác được chọn thay thế.
Năm 495 Đức Giáo Hoàng Gelasio viết một bức thư cho ông Andromaco, Chủ tịch Thượng Viện Roma, quở trách là tại sao đa số dân đã theo Kitô giáo rồi, mà nhiều kitô hữu vẫn còn tham dự các lễ hội ngoại giáo này. Năm 496 Đức Giáo Hoàng Gelasio bỏ lễ hội này, và thay vào đó bằng lễ thánh Valentino, là lễ của những người yêu nhau.
Cho đến nay các cặp tình nhân vẫn có truyền thống bắt chước câu của thánh Valentino để ký, thay vì đề tên riêng của mình trong các tấm thiệp. Dần dần ngày 14 tháng 2 đã trở thành ngày trao đổi các bức thông điệp tình yêu và Thánh Valentino trở thành Thánh Bổn Mạng của các cặp tình nhân. Người ta mừng kỷ niệm ngày này bằng cách tặng cho nhau các bài thơ và tặng cho nhau những món qùa truyền thống là hoa hồng và sô cô la hình trái tim.
Trước đây ngày lễ này chỉ được mừng tại Bắc Mỹ và châu Âu, nhưng ngày nay
nó đã lan sang hầu như mọi nước trên toàn thế giới. Tại Anh và Pháp lễ này đã được tổ chức từ thời trung cổ, nhưng đến thế kỷ XVII thói quen tặng thiệp cho người yêu mới được phổ biến. Hình ảnh thường thấy là hình trái tim, hoa hồng, mũi tên và vị thần tình yêu. Hiệp hội in thiệp mừng Hoa Kỳ cho biết mỗi năm có hơn 1 tỷ tấm thiệp được trao tay trong dịp này.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn bài phỏng vấn linh Mục Andrea Ciucci, thuộc Hội Đồng Tòa Thánh về Gia Đình, về cuộc gặp gỡ này của Đức Thánh Cha Phanxicô với các bạn trẻ đã đính hôn.
Hỏi: Xin cha cho biết sơ qua về cuộc gặp gỡ nói trên của Đức Thánh Cha Phanxicô với các cặp bạn trẻ đính hôn?
Đáp: Điều mới mẻ đó là con số người tham dự. Ban đầu chúng tôi đã nghĩ tới một cuộc gặp gỡ với vài ngàn cặp bạn trẻ đính hôn tham dự, bởi vì cuộc gặp gỡ diễn ra vào ngày thứ sáu là ngày thường trong tuần. Trái lại, vào hạn chót ghi danh, tức vào cuối tháng giêng, chúng tôi đã có danh sách 17.000 bạn trẻ tham dự. Đây là điều qúa hay đẹp, khiến cho chúng tôi rất vui mừng, bởi vì nó có nghĩa đây là một thời điểm được chờ đợi và ước mong bởi biết bao nhiêu bạn trẻ đính hôn.
Hỏi: Việc ghi danh tham dự được thực hiện trên Internet, đa số các bạn trẻ đến từ Italia, hay cũng có các bạn trẻ đến từ các nơi khác trên thế giới thưa cha?
Đáp: Việc ghi danh chỉ được làm trên mạng Internet. Dĩ nhiên là đa số các bạn trẻ là người Italia, nhưng cũng có rất nhiều bạn trẻ đến từ các nơi khác trên thế giới. Các bạn trẻ cuối cùng ghi danh đến từ đảo Mauritius. Thế rồi cũng có các bạn trẻ đến từ London Anh quốc, họ lấy chuyến bay đầu tiên trong ngày 14 tháng 2 và lại lấy chuyến bay sau cùng của ngày để trở về London. Cũng có rất nhiều bạn trẻ đến từ Pháp, Slovenia, Slovakia; một ít người đến từ Hoa Kỳ, vài người đến từ Mêhicô. Tuy ít nhưng họ cũng đại diện cho các bạn trẻ toàn thế giới tham dự biến cố này.
Hỏi: Thưa cha Andrea, tuy hạn chót ghi danh tham dự là cuối tháng giêng, nhưng còn có thể ghi danh tham dự nữa hay không và qua ghi danh Hội Đồng Tòa Thánh Gia Đình hay như thế nào?
Đáp: Vẫn còn có thể ghi danh tham dự, vì con số 17.000 bạn trẻ tham dự đã thay đổi chương trình. Buổi gặp gỡ không diễn ra trong đại thính đường Phaolô VI ở nội thành Vaticăng như đã dự định nữa, nhưng sẽ diễn ra tại quảng trường thánh Phêrô. Vì thế có rất nhiều chỗ cho những ai muốn tham dự. Tuy nhiên, vẫn cần ghi danh bằng cách gửi email về địa chỉ events a còng family.va với tên gọi và tên họ của cặp đính hôn hay của nhóm, địa chỉ liên lạc và ngày cưới. Đây là điều quan trọng mà chúng tôi chú ý nhất. Tất cả các bạn trẻ tham dự buổi găp gỡ với Đức Thánh Cha là những người đã quyết định lấy nhau. Và đây cũng là đề tài của cuộc găp gỡ.
Hỏi: Buổi gặp gỡ ngày 14 tháng 2 của các bạn trẻ đình hôn với Đức Thánh Cha Phanxicô diễn ra đại khái như thế nào thưa cha? Đâu là các lúc chính của ngày lễ?
Đáp: Buổi gặp gỡ bắt đầu lúc 11 giờ. Trong khi chờ đợi Đức Thánh Cha các bạn trẻ lắng nghe chứng từ của vài cặp đính hôn kể lại lịch sử đính hôn của họ: những lúc tươi đẹp, quan trọng, các khó khăn vất vả, những lúc quyết định. Sẽ có một loạt các chứng từ, có các văn bản, thánh ca và thơ văn giúp các bạn trẻ suy tư. Vào lúc 12 giờ trưa Đức Thánh Cha sẽ ra quảng trường và đối thoại với vài cặp bạn trẻ về các đề tài nền tảng. Chúng ta cũng sẽ xem Đức Thánh Cha sẽ nhấn mạnh trên những điểm nào và muốn nhắn nhủ các bản trẻ đã đính hôn những gì, chắc chắn bằng cách lý luận trên sự lựa chọn và việc nói ”có” với nhau luôn mãi giữa hai bạn trẻ.
Hỏi: Thưa cha, đối với Hội Đồng Tòa Thánh về Gia Đình biến cố này có ý nghĩa gì? Đâu là mục đích của nó, và tại sao lại quan trọng khi nhắm tới các người trẻ đã đính hôn với nhau?
Đáp: Đức Cha Vincenzo Paglia lưu ý và nói với chúng tôi rằng một trong những mục đích của Hội Đồng Tòa Thánh về Gia Đình là đặt để gia đình vào trung tâm của cuộc sống văn hóa, chính trị, kinh tế, nhưng cũng vào trung tâm cuộc sống của Giáo Hội nữa.
Biến cố này là một trong những cách thức đặt để gia đình trở lại vào trung tâm trong nguồn gốc của nó, trong quyết định làm cho nó nảy sinh. Nòng cốt của biến cố này chính là việc nói lên sự lựa chọn hôn nhân. Việc khám phá ra con số các cặp đính hôn ghi danh tham dự đông đảo như thế khiến cho chúng tôi nói rằng: thật là không đúng, khi nghĩ rằng không còn ai lựa chọn cuộc sống hôn nhân nữa. Không, có biết bao nhiêu người trẻ, biết bao nhiêu thanh niên nam nữ ngày nay còn quyết định lấy nhau, và yêu thương nhau mãi mãi. Đây là dịp để cho Hội Đồng của chúng tôi tái nhấn mạnh thời gian lựa chọn của các bạn trẻ, và để nói với tất cả mọi người nam nữ trên thế giới này rằng nó là điều có thể làm được, và là điều hay đẹp. (RG 9-2-2014)
Linh Tiến Khải
