Đại hội Giáo lý Toàn quốc lần I (2006) tại Nha Trang nhằm mục đích hình thành Ban Giáo lý Toàn quốc và Ban Giáo lý Giáo Tỉnh. Đại hội Giáo lý Toàn quốc lần II tại Trung tâm Mục vụ giáo phận Mỹ Tho (2008) nhằm chuẩn bị Năm Thánh 2010, kỷ niệm 50 năm thành lập Hàng Giáo Phẩm Việt Nam và Đại hội Giáo lý Toàn quốc lần III sẽ được tổ chức tại Tòa Tổng Giám Mục Hà Nội, từ ngày 9/8 đến hết ngày 10/8/2011 với chủ đề Giáo lý trong Viễn tượng Loan báo Tin Mừng nhằm đáp ứng mong mỏi của Đại Hội Dân Chúa 2010 và Thư chung 2011 để “sớm có được những nguyên tắc chung, đường hướng và chương trình chung” trong việc dạy và học giáo lý (Thư Chung 2011, s.11).
Về tham dự Đại hội Giáo lý Toàn quốc lần này có các trưởng và phó ban giáo lý các giáo phận, các giảng viên khoa sư phạm giáo lý trong các học viện và chủng viện, các chuyên viên về huấn giáo, đại diện các hội dòng hoạt động về giáo lý, đại diện giáo lý viên giáo dân của các giáo phận. Đây là cơ hội để mọi thành phần Dân Chúa chia sẻ kinh nghiệm mục vụ trong lãnh vực hoạt động giáo lý và thống nhất nỗ lực chung, nhằm đẩy mạnh hoạt động giáo lý hiệu quả hơn trong Hội Thánh tại Việt Nam.
BỐI CẢNH CỦA ĐẠI HỘI
Năm Thánh 2010 kết thúc và mở ra một giai đoạn mới với những sáng kiến mới. Trong bối cảnh đó, Đại hội Giáo lý Toàn quốc (ĐHGLTQ) lần thứ III là cơ hội thuận tiện để khai mào cho cuộc canh tân huấn giáo tại Việt Nam hầu góp phần nâng cao trình độ giáo lý và trưởng thành đức tin của Dân Chúa. Đây là lúc chúng ta cùng nhau nhìn vào thực tại của đời sống và hoàn cảnh hiện tại của đức tin người Kitô hữu Việt Nam để khám phá ra ý nghĩa cũng như những thách đố của việc dạy giáo lý. Đây cũng là lúc chúng ta khám phá lại căn tính của việc dạy giáo lý bằng cách đặt nó vào khung cảnh của việc Rao giảng Tin Mừng (evangelization). Từ đó, xác định rõ những đối tượng và phương pháp cần phải có của việc dạy giáo lý cũng như vai trò và trách nhiệm của cộng đoàn tín hữu trong việc dạy giáo lý.
TINH THẦN CỦA ĐẠI HỘI
Cuối bài thuyết trình về Hội nhập văn hóa trong công cuộc loan báo Tin Mừng của mình tại Đại Hội LBTM Toàn Quốc tại GP. Xuân Lộc ngày 30/9 – 2/10/2010, Đức Cha Phaolo Nguyễn Thái Hợp đã đề nghị với Đại Hội như sau: “Trong hoàn cảnh hiện tại, tổ chức một Đại Hội như thế này là cố gắng vượt bực của Ban tổ chức. Xin chân thành cảm tạ tất cả những người đã âm thầm góp công góp của để có Đại Hội này. Nhưng nếu được phép nói lên một đề nghị nho nhỏ và nếu mai sau, còn có Đại Hội lần thứ II, thì xin đề nghị đặt nặng nội dung hơn nữa, xin nêu rõ sợi chỉ đỏ của Đại Hội, mục tiêu gần mà Đại Hội muốn nhắm tới và dự phóng cho tương lai. Đặc biệt, thiết tưởng cũng nên có một kiến nghị hay thỉnh nguyện nào đó gửi lên HĐGMVN để chúng ta sớm có một chương trình LBTM chính thức cho GHVN” (ĐHLBTMTQ, trang 33). Thiết nghĩ những gì Đức Cha Phaolô đề nghị với ĐHLBTMTQ cũng phải là tinh thần của ĐHGLTQ lần thứ III.
Ý NGHĨA VÀ MỤC ĐÍCH CỦA ĐẠI HỘI
Đại Hội sẽ diễn ra tại TGP. Hà Nội. Như thế, Đại hội Giáo lý đã được tổ chức ở cả ba miền đất nước như dự tính thuở đầu. Có thể nói Đại Hội lần này là hoa quả của Đại Hội lần thứ II tại Mỹ Tho, vì Đại Hội lần trước hướng đến việc đẩy mạnh hoạt động giáo lý tại miền Bắc. Chúng ta vui mừng tạ ơn Chúa vì Miền Bắc trong năm 2010 đã tổ chức được Hội nghị Giáo lý Giáo tỉnh tại GP Bắc Ninh và GP Hưng Hóa và đang tích cực chuẩn bị cho Đại Hội. Về Hà Nội, chúng ta về lại quê hương của thánh Anrê và các bạn tử đạo. Tâm tình của chúng ta cũng chính là tâm tình của ĐHY Ivan Dias trong bài giảng tại nhà thờ chính tòa Hà Nội ngày 7/01/2011: “Chúng tôi cảm động nhớ đến thánh Anrê Dũng Lạc là linh mục Hà Nội, gốc Bắc Ninh. Ngài sinh ra trong một gia đình khiêm hạ, đơn nghèo và ngoại giáo. Khi còn bé gia đình phải rời bỏ làng quê để đến Hà Nội này tìm một đời sống tốt hơn. Chính nơi đây cậu bé gặp một thầy giảng, được thầy thương đưa về Vĩnh Trị, dạy giáo lý vỡ lòng và rửa tội cho. Sau đó Anrê Dũng Lạc học chữ Hán và tiếng La Tinh, được trao nhiệm vụ dạy giáo lý và sau cùng chịu chức linh mục ngày 15 tháng 3 năm 1832. Trong khi thi hành sứ vụ mục tử, cha bị quan bắt, bị đánh đập tàn nhẫn, bị ép buộc phải bước qua thánh giá như dấu chỉ bỏ đạo, nhưng cha can đảm từ chối. Trái lại cha ôm thánh giá và hôn cách cung kính. Ngày 21 tháng 12 năm 1839, cha thể hiện một dấu chứng tuyệt vời về tình yêu của cha đối với Chúa Kitô và Giáo Hội là chịu chết chém đầu tại Cầu Giấy (Hà Nội).” Với sự bảo trợ của thánh Anrê Dũng Lạc và các bạn tử đạo, chúng ta tin Đại Hội sẽ đem lại nhiều lợi ích thiêng liêng và hoa trái dồi dào trong hoạt động giáo lý.
Mục đích của Đại Hội nhằm đưa ra những nguyên tắc và đường hướng chung cho hoạt động giáo lý trên cả nước (Đề Nghị của Đại Hội Dân Chúa 11/2010, s.2) dựa trên bối cảnh văn hóa Việt Nam và tinh thần của sách Hướng dẫn Tổng quát việc Dạy giáo lý năm 1997 của Bộ Giáo Sĩ.
NỘI DUNG CHÍNH VÀ SỢI CHỈ ĐỎ CỦA ĐẠI HỘI
Nội dung chính của Đại Hội là khám phá lại căn tính của việc dạy giáo lý xoay quanh 3 trục chính là Lời Chúa, Đức tin và Giáo Hội: (1) huấn giáo là tác vụ Lời Chúa, (2) huấn giáo là giáo dục đức tin, và (3) huấn giáo là hoạt động của Giáo Hội. Từ đó, khám phá lại bản chất – mục đích – nhiệm vụ của việc dạy giáo lý, tìm kiếm một phương pháp hữu hiệu và tương thích, xác định vai trò và trách nhiệm của cộng đoàn trong việc dạy giáo lý. Sợi chỉ đỏ của Đại Hội là thống nhất tầm nhìn và sứ mạng của huấn giáo (vision & mission).
DỰ PHÓNG TƯƠNG LAI
Mục tiêu của Đại Hội là thống nhất tầm nhìn và nhiệm vụ của huấn giáo để phát triển đồng bộ trên cả 3 miền đất nước, hướng tới việc giúp HĐGMVN soạn thảo một Chỉ nam về Huấn giáo tại Việt Nam theo đề nghị của Bộ Giáo sĩ trong HDTQ 1997 số 282: “Hội đồng Giám mục soạn thảo, trên bình diện quốc gia, những tài liệu quan trọng thích hợp. Những tài liệu này mang nhiều tên gọi khác nhau: Hướng dẫn về huấn giáo, Những đường hướng huấn giáo, Tài liệu căn bản, Những bản văn tham khảo, vv… chủ yếu được dành cho những người có trách nhiệm và cho các giáo lý viên. Những tài liệu này sẽ làm rõ ý niệm của huấn giáo: bản chất, mục tiêu, nhiệm vụ, nội dung, đối tượng học giáo lý, phương pháp.”
NỘI DUNG VÀ CHƯƠNG TRÌNH CỦA ĐẠI HỘI
Nội dung và chương trình Đại Hội được sắp xếp như sau:
1. Nội dung
Nội dung chính của Đại Hội được xây dựng trên 3 đề tài mang tính suy tư và 3 đề tài mang tính thực hành.
Đề tài 1a: Rao giảng Tin Mừng hôm nay và những thách thức của nó (HDTQ 60 – 72).
Đề tài 1b: Giáo lý trong viễn tượng Rao giảng Tin Mừng (HDTQ 47 – 50).
* Trọng tâm: khám phá lại bản chất, mục đích và nhiệm vụ của giáo lý, nhằm đưa Lời Chúa vào trung tâm của giáo lý.
Đề tài 2a: Giáo dục bằng giáo lý & giáo lý bằng giáo dục (HDTQ 147)
Đề tài 2b: Giáo lý là giáo dục đức tin (HDTQ 139 – 154)
* Trọng tâm: khám phá mới của đề tài này là đưa giáo lý ra khỏi khuôn khổ lớp học và nhấn mạnh đến việc mở ra cho gặp gỡ và đối thoại.
Đề tài 3a: Vai trò của cộng đoàn trong việc dạy giáo lý (HDTQ 220-221).
Đề tài 3b: Giáo lý là hoạt động của Giáo Hội (HDTQ 253-254).
* Trọng tâm: khám phá lại sự cần thiết và vai trò quan trọng của cộng đoàn trong việc dạy giáo lý nhằm đặt giáo lý vào trung tâm hoạt động mục vụ của giáo xứ và giáo phận.
