- Giáo dục là một hành trình.
- Cũng như cuộc đời là một chuyến đi.
Chuyến đi cuộc đời là đi với. Hành trình giáo dục là đồng hành.
Những yếu tố đồng hành với hành trình giáo dục cuộc đời của ta phải kể là rất nhiều. Như ảnh hưởng của gia đình, nhà trường, văn hoá cũ mới, bạn bè và những thăng trầm lịch sử.
Đối với nhiều người, yếu tố đồng hành quan trọng nhất chính là đức tin.
Nhân dịp mùa khai trường, tôi xin phép chia sẻ vài suy tư về vai trò đức tin trong hành trình giáo dục nơi những người sống đạo tốt.
1. Luôn bỡ ngỡ trong những khám phá không ngừng
Càng được học nhiều, con người càng bỡ ngỡ.
Bỡ ngỡ vì thấy chân trời chân thiện mỹ không ngừng mở rộng, xa hút, mênh mông.
Bỡ bỡ vì thấy trong bầu trời mênh mông ấy có rất nhiều người tài giỏi, rất nhiều người đã góp phần không nhỏ vào việc phát triển con người trong mọi lĩnh vực, như khoa học, y tế, kinh tế, triết học.
Bỡ ngỡ vì thấy trong bầu trời không biên giới ấy, có rất nhiều người đạo đức giúp cho cá nhân, gia đình, đất nước biết sống trong những quan hệ yêu thương, phục vụ, nâng đỡ lẫn nhau, toả sáng tình liên đới sáng suốt cao thượng.
Bỡ ngỡ vì thấy trong bầu trời các giá trị tuyệt vời ấy, những người tài giỏi, những người đạo đức đã xuất thân từ nhiều dân tộc khác nhau, từ nhiều nền văn hoá khác nhau, từ nhiều tôn giáo khác nhau.
Bỡ ngỡ vì khi cuộc đời là khám phá, cũng như nền giáo dục cũng là khám phá, thì người ta khám phá thấy ánh sáng không là của riêng ai, bóng tối không trừ một ai, dù họ thuộc tôn giáo nào, văn hoá nào, dân tộc nào, tầng lớp nào.
Những bỡ ngỡ chồng chất, liên tục sẽ được giải đáp bằng đức tin.
Tôi tin Thiên Chúa là Cha giàu lòng thương xót. Người là Đấng tạo dựng, là Đấng cứu độ. Mọi chân thiện mỹ là do Người. Mọi cứu độ đích thực đều bởi Người. Người ban những hạt giống chân thiện mỹ và cứu độ cho bất cứ ai. Mỗi người được tự do đón nhận, được tự do cộng tác với Chúa, được tự do chọn lựa cách thực hiện ý Chúa.
Biết dùng sự tự do của mình là một thách đố lớn. Mỗi người phải giải quyết thách đố quan trọng ấy. Nền giáo dục là một nguồn giúp cho việc giải quyết đó.
Đối với tôi, đức tin hỗ trợ rất nhiều cho con người suốt hành trình giáo dục, để họ được cởi mở và sống có trách nhiệm. Cởi mở với thánh ý Chúa và chịu trách nhiệm cả với Chúa.
Với đức tin cởi mở, tôi tạ ơn Chúa vì những người tốt trong lịch sử. Với đức tin ý thức trách nhiệm, tôi quyết tâm cố gắng sống tốt trong mọi hoàn cảnh.
Ngoài ra, đức tin còn giúp cho con người suốt hành trình giáo dục được khiêm tốn và chân thành trong sự biết mình.
2. Luôn khiêm tốn trong sự biết mình
Biết mình là điều luôn phải để ý trong mọi chặng hành trình giáo dục. Biết nhiều sự, nhưng lại không biết mình, thì chưa hẳn là người có giáo dục tốt.
Chẳng may, mỗi người thường có nhiều thứ mình:
- Cái mình do dự luận tạo ra.
- Cái mình tưởng là của dư luận, nhưng thực sự dư luận không nghĩ thế.
- Cái mình do mặc cảm tạo thành.
- Cái mình do những khát vọng và ảo ảnh gây dựng nên.
- Cái mình do sự dốt nát của mình làm nên.
Rất ít người biết rõ mình thực sự. Đám đông có biết phần nào, nhưng không để ý đúng sai. Nhiều người còn cố tránh biết mình.
Những ai khác nghĩ về mình thế nào, thì tôi không rõ. Phần tôi, nhờ đức tin, tôi biết mình luôn cần phải đi sâu vào lĩnh vực tâm linh và đạo đức. Trong chặng đường giáo dục nào cũng thế. Bởi vì, nếu không phát triển ưu tiên về mặt tâm linh và đạo đức, tôi sẽ bị những phát triển khác lấn át, gây cho bản thân tôi một sự thiếu quân bình có hại cho việc phát triển con người toàn diện. Hậu quả sẽ tai hại cho tôi, cho xã hội, cho Hội Thánh, nhất là cho những người tôi được sai đến phục vụ.
Nên nhớ rằng: Đức tin không thay thế việc học hành, nghiên cứu và hoạt động của nền giáo dục. Nhưng với đức tin, việc học hành nghiên cứu và hoạt động ấy sẽ có một ý nghĩa và ý hướng cao đẹp mới.
Đức tin nói ở đây không đơn giản chỉ là chấp nhận một hệ thống chân lý cứu độ, mà chủ ý là gặp gỡ và gắn bó mật thiết với Chúa Giêsu.
Đức tin như thế sẽ là động cơ đưa ta vào con đường cứu độ.
Đức tin như thế sẽ thanh luyện và đổi mới ta.
Đức tin như thế sẽ dẫn ta đến tình yêu tận hiến.
Đức tin như thế sẽ là một lời Chúa sai ta vào đời.
Đức tin như thế sẽ giúp ta đi đúng đường về với Cha trên trời.
Đức tin như thế sẽ cho ta cảm nhận được tác động của Chúa Thánh Thần, Đấng dạy ta chân lý cứu độ, ban ơn bình an và hoan lạc.
Khi hiểu sơ qua đức tin là như thế, chúng ta sẽ thấy: Muốn sống đức tin đúng theo ý Chúa, người ta sẽ phải cầu nguyện nhiều, học hỏi nhiều qua Kinh Thánh, qua các sách tu đức và qua những vị hướng dẫn có thẩm quyền.
Nếu thực hiện được như vậy, đức tin sẽ đồng hành với mọi hình thức giáo dục một cách có hiệu quả. Như thế, đầu năm học, khi chúng ta xem xét đến nền giáo dục, thì chúng ta càng nên xem xét đến đức tin của ta.
+ Gm. G.B. Bùi Tuần
