VATICAN. “Người Kitô hữu nào luôn ngoan cố với não trạng ‘từ trước đến nay mọi sự đều đã được làm như thế’ là một người có tâm hồn đóng kín trước sự ngạc nhiên, ngỡ ngàng của Thánh Thần. Với một định kiến cứng ngắc như vậy, người ấy sẽ chẳng bao giờ có thể tiến tới chân lý toàn vẹn nhưng lại có nguy cơ tôn thờ những ngẫu tượng và biến thành quân phản nghịch.” Đây là nội dung bài giảng của Đức Thánh Cha Phanxicô trong thánh lễ sáng thứ hai, 18.01, tại nhà nguyện thánh Marta.
Trong bài đọc một, vua Sa-un đã bị Thiên Chúa gạt bỏ, không cho làm vua Ít-ra-en nữa, vì ông đã nghe theo lời dân chúng hơn là vâng phục Thánh Ý. Sau chiến thắng vẻ vang trước bọn A-ma-lếch, dân chúng đã muốn lấy những con tốt nhất trong số chiến lợi phẩm là chiên dê và bò để làm hy lễ dâng Đức Chúa, vì trước đây họ ‘luôn làm như vậy’. Nhưng lần này Thiên Chúa không muốn họ làm thế nữa mà họ vẫn làm, và vua Sa-un đã nghe theo ý của dân chúng. Tiên tri Sa-mu-en đã khiển trách vua Sa-un: ‘Thiên Chúa có ưa thích các lễ toàn thiên và hy lễ như ưa thích người ta vâng lời Đức Chúa không?’ Cũng vậy, ngày hôm nay trong bài Tin Mừng, Đức Giêsu cũng nhắc nhở chúng ta. Khi những tiến sĩ luật có ý trách tại sao các môn đệ của Đức Giêsu không ăn chay trong khi những người khác ăn chay, Ngài đã trả lời – và điều đó cũng là một nguyên lý sống: ‘Chẳng ai lấy vải mới vá áo cũ, vì như vậy miếng vải mới sẽ kéo áo cũ, khiến chỗ rách lại càng rách thêm. Cũng không ai đổ rượu mới vào bầu da cũ, vì như vậy, rượu sẽ làm nứt bầu, thế là rượu cũng mất mà bầu cũng hư. Nhưng rượu mới, bầu cũng phải mới.’
Những hình ảnh mà Đức Giêsu nêu ra có ý nghĩa gì? Phải chăng Ngài muốn ‘phá’ Luật? Không! Luật là để phục vụ lợi ích cho con người mà con người lại phải phục vụ và thi hành thánh ý Thiên Chúa. Như vậy, con người phải có một trái tim rộng mở. Câu ‘mọi sự đã luôn được làm như thế’ cho thấy một tâm hồn đóng kín. Đức Giêsu nói với chúng ta rằng: ‘Thầy sẽ gửi Thánh Thần đến và người sẽ dẫn anh em đến sự thật toàn vẹn.’ Như vậy, nếu chúng ta có một trái tim đóng kín trước những biến đổi của Thần Khí, chúng ta sẽ chẳng bao giờ gặp được chân lý. Và đời sống Kitô hữu của chúng ta sẽ là một kiếp sống nửa vời, chắp vá, khinh ghét những gì là mới mẻ, và cũng không sẵn sàng để mở ra trước tiếng nói của Thiên Chúa. Con tim đóng kín, vì người ấy không có khả năng để thay đổi.
Ngoan cố và phản nghịch. Đây là lỗi lầm mà vua Sa-un đã mắc phải, và vì thế, vua đã bị Thiên Chúa gạt bỏ. Cách nào đó, đây cũng là lỗi lầm của nhiều Kitô hữu khi khăng khăng phải làm giống ý chang những gì đã được thực hiện trước đây mà không chịu mở lòng ra cho một sự đổi mới. Họ muốn kết thúc đời mình với một kiếp sống nửa với, vá víu, vô vị. Đây chính là một tội, vì con tim đóng kín không chịu mở ra để nghe lời Thiên Chúa, không mở ra trước sự năng động của Thánh Thần, Đấng luôn làm cho chúng phải ngỡ ngàng, kinh ngạc bởi những điều mới mẻ, kỳ diệu. Tiên tri Sa-mu-en nói: ‘Phản nghịch cũng có tội như bói toán, ngoan cố cũng là tội ác giống như thờ ngẫu tượng.’
Tập tục của người Do Thái thời Đức Giêsu cho rằng một người Ít-ra-en tốt lành là người phải biết ăn chay. Nhưng còn có một thực tại khác, đó là Thánh Thần vẫn luôn hướng dẫn chúng ta đến chân lý toàn vẹn. Vì thế, chúng ta phải có trái tim rộng mở, một trái tim không ngoan cố tôn thờ ngẫu tượng là những định kiến cứng ngắc, vì điều quan trọng nhất chính là sự ngỡ ngàng và ngạc nhiên mà Chúa Thánh Thần đang thực hiện.
Đây cũng là thông điệp mà ngày hôm nay Thiên Chúa muốn nhắn nhủ Giáo hội. Đức Giêsu đã nói rất mạnh mẽ rằng: ‘Rượu mới, bầu cũng phải mới.’ Trước sự năng động mới mẻ của Thần Khí, trước những việc kỳ diệu của Thiên Chúa thì ngay cả những phong tục, tập quán hay truyền thống cũng cần phải được xem xét lại để được đổi mới. Xin Chúa ban cho mỗi người chúng ta một tâm hồn rộng mở, một trái tim luôn sẵn sàng lắng nghe tiếng nói của Thần Khí. Nhưng mặt khác, cũng xin cho mỗi người chúng ta ơn phân định để biết điều gì không được thay đổi - vì đó là nền móng, là đá tảng – và điều gì cần phải thay đổi để có thể nhận lãnh được sự năng động tươi mới của Chúa Thánh Thần.
Vũ Đức Anh Phương, SJ
(Nguồn: Radio Vatican)
