Hoà Cường là tên gọi một giáo xứ toạ lạc trên trục lộ mới (đường Nguyễn Hữu Thọ) dẫn vào thành phố Đà Nẵng. Cho đến nay, Hoà Cường vẫn là một xứ đạo khiêm tốn, cả về số lượng giáo dân lẫn cơ sở xây dựng cho các sinh hoạt tôn giáo do ảnh hưởng của những biến động thời cuộc trước đây và của các chương trình qui hoạch chỉnh trang thành phố.
Đọc lại lược sử giáo xứ, chúng ta biết rằng năm 1958, xuất phát từ nhu cầu sinh hoạt tôn giáo cho người di dân từ Bắc vào Nam, cùng với người công giáo từ các vùng cận đến định cư thời chiến tranh, Đức Giám Mục Giáo Phận Đà Nẵng Phêrô Maria Phạm Ngọc Chi đã bổ nhiệm Cha Phêrô Phan Văn Hiển đến với cộng đoàn dân Chúa tại vùng đất Duy Tân, Liên Trì Nam, nay là Hoà Cường này. Vị linh mục quản xứ tiên khởi đã cùng một số giáo dân ở đây mua lại một khu vườn, rồi xây dựng Nhà thờ và trường học bằng những vật liệu rất thô sơ, tạm bợ để khởi đầu cho những hoạt động mục vụ tại vùng đất còn lắm gian nan phải vượt qua. Thực vậy, dù nhiều nỗ lực của vị chủ chăn được chính thức bổ nhiệm là Cha Phêrô Hiển và vài người phụ tá, chăm lo đời sống tâm linh đoàn chiên mới định cư, cũng phải trải qua 12 năm mục vụ, chuẩn bị, Giáo xứ mới thành lập được hội Nữ Đoàn Bác ái, rửa tội trên 150 người và cắt đặt Ban Đại Diện giáo dân chính thức.
Giáo xứ thực sự được phát triển khi Cha Đôminicô Nguyễn Ngọc Giác được Toà Giám mục cử đến quản xứ Hòa Cường vào năm 1970. Số lượng giáo dân tăng lên rất đông, đa phần là giáo dân di cư; vì thế, nơi này còn được dân địa phương quen gọi bằng một cái tên thân thuộc hơn, đó là khu “Chợ Bắc”. Một năm sau, Cha Đôminicô Giác cho xây dựng lại Nhà thờ mới khang trang, cùng với một ngôi trường mang tên “Trường Thánh Giuse”. Giáo xứ mời các soeurs Dòng Con Đức Mẹ Đi Viếng (Huế) về lo việc dạy dỗ cho các em học sinh không phân biệt lương giáo.
Theo những biến động thời cuộc, số giáo dân tại Hoà Cường có khi tăng cao hoặc xuống rất thấp, và các cơ sở của giáo xứ nhiều khi cũng phải bị đóng cửa hoặc không còn được xử dụng cho các sinh hoạt tôn giáo.
Riêng nhà thờ giáo xứ, năm 1996 đã được cha Anrê Tôn Thất Phái (quản xứ từ năm 1990-2001) khởi công xây dựng và khánh thành (15/8/1997).
Sau những biến động về chỉnh trang qui hoạch của thành phố, tổ chức giáo xứ và các công trình xây dựng tạm ổn từ những năm 2005, khi Cha Giuse Nguyễn Ngọc Hiến được cử làm quản xứ; đặc biệt, khuôn viên nhà thờ, nhà xứ đã có một mặt tiền khang trang trên con đường Nguyễn hữu Thọ mới mở và được chính thức cấp quyền xử dụng đất với địa chỉ 150 Nguyễn Hữu Thọ, Phường Hòa Thuận Tây, Quận Hải Châu, Thành phố Đà Nẵng (thay cho địa chỉ cũ là K.463/22 Trưng Nữ Vương, Đà Nẵng) vào năm 2010, đầu nhiệm kỳ của cha quản xứ đương nhiệm Phêrô Nguyễn Hùng.
Giáo xứ thực sự được phát triển khi Cha Đôminicô Nguyễn Ngọc Giác được Toà Giám mục cử đến quản xứ Hòa Cường vào năm 1970. Số lượng giáo dân tăng lên rất đông, đa phần là giáo dân di cư; vì thế, nơi này còn được dân địa phương quen gọi bằng một cái tên thân thuộc hơn, đó là khu “Chợ Bắc”. Một năm sau, Cha Đôminicô Giác cho xây dựng lại Nhà thờ mới khang trang, cùng với một ngôi trường mang tên “Trường Thánh Giuse”. Giáo xứ mời các soeurs Dòng Con Đức Mẹ Đi Viếng (Huế) về lo việc dạy dỗ cho các em học sinh không phân biệt lương giáo.
Theo những biến động thời cuộc, số giáo dân tại Hoà Cường có khi tăng cao hoặc xuống rất thấp, và các cơ sở của giáo xứ nhiều khi cũng phải bị đóng cửa hoặc không còn được xử dụng cho các sinh hoạt tôn giáo.
Riêng nhà thờ giáo xứ, năm 1996 đã được cha Anrê Tôn Thất Phái (quản xứ từ năm 1990-2001) khởi công xây dựng và khánh thành (15/8/1997).
Sau những biến động về chỉnh trang qui hoạch của thành phố, tổ chức giáo xứ và các công trình xây dựng tạm ổn từ những năm 2005, khi Cha Giuse Nguyễn Ngọc Hiến được cử làm quản xứ; đặc biệt, khuôn viên nhà thờ, nhà xứ đã có một mặt tiền khang trang trên con đường Nguyễn hữu Thọ mới mở và được chính thức cấp quyền xử dụng đất với địa chỉ 150 Nguyễn Hữu Thọ, Phường Hòa Thuận Tây, Quận Hải Châu, Thành phố Đà Nẵng (thay cho địa chỉ cũ là K.463/22 Trưng Nữ Vương, Đà Nẵng) vào năm 2010, đầu nhiệm kỳ của cha quản xứ đương nhiệm Phêrô Nguyễn Hùng.
Nhu cầu cấp thiết phải xây dựng mới một ngôi nhà thờ giáo xứ đáp ứng các nhu cầu sinh hoạt đạo đức của cộng đoàn càng lúc càng phát triển, đặc biệt cho những anh chị em nhập cư là công nhân của các xí nghiệp trong khu vực và sinh viên tại 9 ngôi trường cao đẳng và đại học trên địa bàn giáo xứ; đồng thời, phương diện cảnh quan khu vực cho ngôi thánh đường giáo xứ (hướng về phía trục lộ mới) là cấp thiết. Các chuẩn bị cần thiết đã được tiến hành từ 3 năm qua với bản vẽ và các thủ tục pháp lý, cùng với sự cho phép của Bản quyền giáo phận từ đầu năm 2016. Một tháng trước đây, việc giải toả và san lấp cho mặt bằng xây dựng cũng đã được thực hiện để có được mặt bằng cần thiết (trên diện tích gần 1.300 m2) cho việc xây dựng.
Ngày 10 tháng 5 năm 2016 được Giáo xứ Hoà Cường chọn để tổ chức thánh lễ khởi công xây dựng Nhà thờ. Thật diễm phúc cho giáo xứ nhỏ bé được đón tiếp Đức Tân Giám Mục trở lại giáo xứ lần thứ hai! Sở dĩ nói là diễm phúc vì sau khi Đức Cha Giuse nhậm chức Giám Mục giáo phận Đà Nẵng, Giáo xứ Hòa Cường đã được vinh dự đón tiếp Ngài đến thăm mục vụ đến hai lần: Lần đầu tiên Ngài đến ban bí tích thêm sức chỉ sau 4 ngày Ngài nhậm chức và cũng là giáo xứ đầu tiên trong giáo phận được Ngài viếng thăm mục vụ, và hôm nay Ngài lại đến để chủ tế thánh lễ đặt viên đá đầu tiên khởi công xây dựng lại ngôi thánh đường của Giáo xứ.
Thánh Lễ được bắt đầu vào lúc 9h00 tại “lều tạm” được dựng lên trên nền đất nhà thờ cũ, đã được san phẳng hoàn toàn để chuẩn bị cho một khởi đầu mới, khởi đầu xây dựng lại nhà Chúa đáp ứng với nhu cầu mục vụ hiện tại của Giáo xứ và hướng đến sự phát triển của giáo xứ trong tương lai, tương hợp với qui hoạch và chỉnh trang kiến trúc của thành phố Đà Nẵng.
Cùng đồng tế với Đức Cha Giuse chủ tế trong thánh lễ hôm nay ngoài Cha Phêrô Nguyễn Hùng – quản xứ Hòa Cường, còn có sự hiện diện của hơn 40 Linh mục trong giáo phận cùng sự tham dự đầy khích lệ của đại diện các giáo xứ bạn và giáo dân giáo xứ Hòa Cường. Trong phần mời gọi nhập lễ, Đức Cha chủ tế đã nói đến ý nghĩa của việc xây dựng nhà thờ mới như khởi đầu một cuộc hành trình đức tin mang tính hiệp nhất và chia sẻ với sự hiện diện đông đảo các thành phần dân Chúa trong thánh lễ. Sự hiệp thông này đã đánh tan đi cái nóng oi bức rất đặc trưng của dãi đất miền Trung vào hạ.
Trong bài giảng Đức Cha Giuse đã tóm lược quá trình hình thành ngôi Thánh đường giáo xứ Hòa Cường qua các giai đoạn hình thành và phát triển giáo xứ cho đến hôm nay. Đức Cha đã khẳng định: “… Rõ ràng đây là một điểm sáng truyền giáo và rõ ràng ngôi nhà thờ trước đây cảm thấy sức chứa quá bé nhỏ …” và từ đó Ngài đi đến kết luận sự cần thiết xây dựng lại ngôi thánh đường mới. Dựa trên Lời Chúa trong thánh lễ hôm nay, Ngài đã lưu ý cộng đoàn 3 điểm cần quan tâm:
(1) Nhà thờ là nơi để cầu nguyện gặp gỡ Thiên Chúa;
(2) Nhà thờ là biểu tượng cho sự hiện diện của Thiên Chúa, của tình yêu thương, gặp gỡ, sự hiệp nhất. Nơi đây không phân biệt giàu nghèo, đẳng cấp xã hội, mọi người có thể ngồi cạnh nhau, chung một đức tin, một tình mến, một niềm hy vọng. Nơi đây còn là sự gặp gỡ sẽ chia niềm vui và an bình. Đây cũng là nơi gặp gỡ những gia đình mới qua bí tích hôn nhân và những con người mới qua bí tích rửa tội và cũng là nơi tạm biệt cuối cùng trong nghi thức án táng. Tất cả đều nói lên một dòng đời, một lịch sử cuộc đời được tái diễn được hiện diện bên Chúa với Giáo Hội và với nhau.
(3) Nhà thờ cũng là nơi để củng cố đức tin, đỡ nâng đức tin và giúp cho chúng ta nhận biết chỗ đứng của mình trong Hội Thánh. Chỗ đứng ở đây tức là nhận thấy mình là con cái Chúa, con cái Hội Thánh và là anh chị em với nhau.
Tiếp đến, Ngài cũng nêu lên những khó khăn khi xây dựng ngôi thánh đường như “lời ra tiếng vào” và Ngài cũng nhắc nhớ vai trò của mỗi người tín hữu tham gia xây dựng cộng đoàn đức tin trong giáo xứ, giáo phận và giáo hội hoàn vũ.
Kết thúc bài giảng lễ, Đức Cha Giuse tiến hành nghi thức làm phép viên đá đầu tiên với lời nguyện làm phép và đặt vào vị trí xây dựng. Lời nguyện làm phép là lời khẩn cầu Thiên Chúa và cũng là lời nhắc nhở cộng đoàn dân Chúa tham gia việc xây dựng nhà Chúa và cũng xây dựng chính đời sống mình nên thánh đức xứng đáng là đền thờ Chúa Ba Ngôi ngự trị: “Lạy Chúa, Chúa đã thiết lập Hội thánh xây trên nền móng các Tông Đồ và có chính Đức Giêsu Kitô làm đá góc. Xin cho dân tập họp tại đây nhân danh Chúa, biết kính sợ, yêu mến và đi theo Chúa vươn lên trở thành đền thờ tôn vinh Chúa và được Chúa dẫn đưa họ đạt tới thành thánh trên trời… Xin Cha làm phép viên đá đầu tiên này để chúng con đặt xuống nhân danh Người. Cha đã đặt Người làm nguyên thủy và cùng hết của vạn vật thì xin cha cũng để Người hướng dẫn công trình này từ khởi sự cho đến hoàn thành.” Sau nghi thức làm phép – đặt viên đá đầu tiên và lời nguyện cộng đồng, Thánh lễ tiếp tục với phần phụng vụ Thánh Thể trong tâm tình sốt sắng cầu nguyện của cộng đoàn tham dự thánh lễ.
Thánh lễ đặt viên đá đầu tiên khởi công xây dựng Nhà thờ Giáo xứ Hoà Cường được kết thúc với lời cảm tạ của Cha Phêrô Nguyễn Hùng thay mặt cộng đoàn Giáo xứ dâng lên Đức Cha Giuse, quý cha, quý Tu sĩ, khách mời và cộng đoàn dân Chúa; mọi người sốt sắng nhận phép lành kết thúc thánh lễ và dâng lời hát tạ ơn để cùng hân hoan chung dự bữa cơm trưa thân mật với nhau mừng chúc và khẩn cầu mọi sự bình an xuôi chảy cho Giáo xứ Hoà Cường và công trình mới sẽ thực hiện giữa cái nắng của buổi trưa mùa hè càng lúc càng oi bức hơn.
Cầu xin Thiên Chúa chúc lành, nâng đỡ, phù trì cho công trình xây dựng nhà thờ và cộng đoàn dân Chúa giáo xứ Hòa Cường được hoàn thành tốt đẹp như lòng mong ước của từng người và của Thiên Chúa, Đấng giàu lòng thương xót.
Nghe bài giảng lễ của Đức Cha Giuse:
Những niên biểu đáng nhớ về lịch sử giáo xứ và việc xây dựng những ngôi nhà thờ Giáo xứ Hòa Cường
* Năm 1958: Nhà thờ và trường học được xây dựng tạm bợ với những vật liệu thô sơ – bởi Cha Phêrô Phan Văn Hiển, vị quản xứ tiên khởi.
* Năm 1971: Cha Nguyễn Ngọc Giác xây dựng lại Nhà thờ mới khang trang: lợp ngói, xây tường và nền bằng xi măng. Trường học được xây lại với tên gọi trường Thánh Giuse, gồm 2 tầng và 8 phòng học
* Năm 1974: Đức Giám Mục Giáo Phận bổ nhiệm Cha Phêrô Tống Kiên Hùng đến đây coi sóc số giáo dân ít ỏi (do tình hình chiến tranh của đất nước, giáo dân đi di dân lập ấp)
* Sau biến cố 1975: Nhà thờ đóng cửa, chỉ mở cửa sinh hoạt mỗi Chúa Nhật: Chủ yếu dâng lễ và các em học giáo lý. Do nhu cầu giáo dục, ngày 20/09/1975, Giáo xứ đã cho chính quyền thành phố mượn 04 phòng học (tầng trệt) của Trường Thánh Giuse của giáo xứ để dạy học (sau đó bị đổi tên là cơ sở 2 trường tiểu học Nguyễn Du). Thời gian này, Giáo xứ gặp rất nhiều khó khăn: Cha quản xứ Phêrô Tống Kiên Hùng phải rời nhiệm sở. Nhà thờ hoang vắng, không có Thánh lễ, không kinh nguyện, đoàn chiên Chúa tản mác, bơ vơ… Thời gian này kéo dài không bao lâu thì các Cha trong Giáo phận lại được gửi đến giúp Giáo xứ vào các ngày Chúa Nhật và ban các bí tích: Cha Giuse Ngô Đình Chính, cha Bênađô Phan Văn Hoàng, cha Alexis Lê Trung Hậu, cha Phaolô Nguyễn Bình Tĩnh (nguyên Đức Giám Mục Giáo Phận Đà Nẵng – về hưu), cha Phêrô Nguyễn Lân Mẫn, cha Antôn Trần Văn Trường. Điều hành giáo xứ lúc này là những người tâm huyết phục vụ trong giáo xứ, bởi vì ban Đại diện giáo dân cũng không còn nữa.
* Năm 1990: Sau những năm tháng dài không có chủ chăn, Đức Giám Mục Giáo Phận bổ nhiệm cha Anrê Tôn Thất Phái làm quản xứ. Giáo xứ lúc này sửa lại tường rào nhà thờ, đóng thêm bàn ghế, và sửa sang nhà Chúa thêm khang trang cho đến ngày nay.
* Sau chương trình giải tỏa đền bù và tái định cư của Thành phố, con đường mới Nguyễn Hữu Thọ được mở ngang hông nhà thờ hiện nay, mặt tiền chính của nhà thờ hiện nay ở trong đường hẻm nhỏ. Hiện nay trên địa bàn giáo xứ có khoảng 9 trường Đại Học, Cao đẳng, Trung cấp, Trường dạy nghề …và dân nhập cư khá đông nên số người đi lễ Chúa nhật ngày một gia tăng. Trước tình hình đó, Ngôi nhà thờ giáo xứ đã trở nên quá nhỏ bé so với lượng người đi lễ quá đông, vì vậy, cha quản xứ Phêrô Nguyễn Hùng đã cho đập một bức tường bên cánh nhà thờ và lợp mái vòm giữa các phòng giáo lý và nhà thờ để có chỗ cho giáo dân dự lễ; đồng thời cũng tân trang gian Cung Thánh và xây dựng Núi Đá Đức Mẹ như hiện nay.
* Năm 2006: Chính quyền thành phố trả lại ngôi trường đã mượn cho giáo xứ.
* Do nhu cầu mục vụ ngày càng tăng, Đầu năm 2014, giáo xứ đã lên kế hoạch đóng góp 5 năm với việc bỏ ống tiết kiệm mỗi ngày 5000VNĐ/gia đình, mỗi tháng 150.000VNĐ/gia đình để xây dựng nhà thờ, nhà xứ và các phòng giáo lý theo mô hình 2 tầng trên diện tích 1337m2 (xem hình vẽ) với kinh phí dự toán khoảng 6 tỷ đồng VN (300.000USD) Kế hoạch dự tính sẽ xây dựng xong trước năm 2018 để kỷ niệm 60 năm thành lập giáo xứ.
* Được sự chấp thuận bằng văn bản của Đức Cha Giuse Châu Ngọc Tri, nguyên Giám Mục Giáo phận Đà Nẵng cũng như sự đồng tình của Đức Cha mới Giuse Đặng Đức Ngân và giấy phép xây dựng của Nhà Nước, dù kinh phí chỉ mới được hơn ½ số tiền dự toán, giáo xứ tiến hành việc đặt viên đá đầu tiên xây dựng nhà thờ.
Phêrô Nguyễn Toàn và Ban MVTT/GP
(Nguồn: WGPĐN)
