Thánh lễ lúc quá 4 giờ chiều tại Đền thánh quốc gia Đức Mẹ Vô Nhiễm ở thủ đô Washington, cách tòa Sứ thần hơn 7 cây số.
Vương cung thánh đường này thật nguy nga, được khởi công xây cất từ năm 1920 để dâng kính Đức Mẹ Vô Nhiễm nguyên tội, bổn mạng của Giáo Hội Công Giáo tại Hoa Kỳ. Vì cuộc khủng hoảng kinh tế, rồi chiến tranh, nên việc xây cất thánh đường bị ngưng lại trong 34 năm trời, và chỉ được mở lại từ Năm Thánh Mẫu 1954, rồi được khánh thành 5 năm sau đó, ngày 20-11 năm 1959. Thánh đường này lớn nhất tại Mỹ, và thuộc vào số 10 nhà thờ lớn nhất thế giới, dài 140 mét, rộng 73 mét, và chiều cao của tháp là 100 mét. Mỗi năm có 1 triệu người kính viếng, được xây theo kiểu Byzantine-Roman, trong đó có 70 nguyện đường, đặc biệt cũng có một nhà nguyện dâng kính Đức Mẹ Lavang của Việt Nam. Khi đến đây, ĐTC đã vào bên trong thánh đường để kính viếng và chào thăm 4 ngàn chủng sinh, nữ tu và một số tín hữu tại đây.
Lễ Phong thánh do ĐTC cử hành bắt đầu lúc 4 giờ 15 phút chiều giờ địa phương, cùng với 350 GM Hoa Kỳ và đông đảo các LM. 25 ngàn tín hữu được vé tham dự, đã hiện diện trong thánh lễ ngoài trời trước Vương cung Thánh đường, trong đó có phó tổng thống Joe Biden, một tín hữu Công Giáo. Đây là lễ phong hiển thánh đầu tiên được cử hành tại Hoa Kỳ.
Nghi thức tôn phong diễn ra vào đầu thánh lễ với phần đọc vắn tắt tiểu sử thánh Junipero Serra do vị thỉnh nguyện viên tuyên đọc.
Tiểu sử cha Junipero Serra
Cha Junipero Serra sinh cách đây hơn 300 năm, ngày 24-11 năm 1713 tại đảo Majorca bên Tây Ban Nha, gia nhập dòng Phanxicô năm lên 17 tuổi (1730), làm giáo sư triết học trước khi thụ phong linh mục. Sau đó ngài đậu tiến sĩ thần học tại Đại học Lullian ở Palma, sang Mêhicô hoạt động truyền giáo ở San Fernando, Mêhicô năm 1749 khi được 36 tuổi. Cha rất hăng say hoạt động truyền giáo, nhiều lần làm bề trên ở các cứ điểm truyền giáo của dòng ở Mêhicô trong 8 năm trời trong một vùng cách thủ đô Mêhicô khoảng 160 cây số về hướng bắc, gọi là Sierra Gorda, nơi các thổ dân Pame. Sau đó ngài hoạt động trong 8 năm trời nữa tại trụ sở của các cha dòng Phanxicô ở thủ đô Mêhicô.
Sau khi các cha dòng Tên bị trục xuất khỏi vùng Tân Tây Ban Nha, năm 1767, Cha Serra được bổ nhiệm làm bề trên một nhóm 15 tu sĩ Phanxicô đến truyền giáo cho các thổ dân ở miền hạ California. Khoảng 2 năm sau đó, cha tiến về miền thượng California. Cha lần lượt thành lập 21 cứ điểm truyền giáo cho các thổ dân, nhiều người trở lại đạo.
Ngoài lòng can đảm ngoại thường, cha Serra còn nội bật về lòng nhiệt thành, hãm mình và từ bỏ, tuyệt đối tín thác nơi Chúa.
Trong 3 năm cuối đời, cha Serra còn viếng thăm các cứ điểm truyền giáo từ San Diego đến San Francisco, du hành hơn 900 cây số để ban phép thêm sức cho những tín hữu đã được rửa tội. Cha chịu đau khổ rất nhiều vì tình trạng sức khỏe suy yếu, chịu đựng những đau đớn mà không dùng thuốc giảm nào. Cha ban phép thêm sức cho 5.309 người, phần lớn là các thổ dân trở lại.
Ngày 28-8 năm 1784, cha Serra qua đời lúc 70 tuổi vì bị rắn cắn tại cứ điểm truyền giáo Carmel, và cha được an táng dưới nền nhà thờ.
Cũng như khi cha Serra được phong chân phước cách đây 27 năm, ngày 25-9 năm 1988, trong dịp phong hiển thánh cho cha Serra cũng có những người lên tiếng phê bình vì cho rằng ngài đã đàn áp, ngược đãi các thổ dân ở miền California và xóa bỏ văn hóa của họ. Thậm chí có người cáo buộc cha về tội diệt chủng, làm cho con số thổ dân bị giảm sút. Nhưng Tòa Thánh bấy giờ, cũng như ĐTC Phanxicô và nhiều vị lãnh đạo khác của Giáo Hội đã bác bỏ những lời phê bình ấy và đề cao sự quan tâm giúp đỡ của Cha Junipero Serra dành cho các thổ dân bản xứ, đồng thời nhấn mạnh rằng chúng ta không thể phán đoán mọi hành động trong thời kỳ ấy theo cách thức chúng ta suy nghĩ ngày nay. Thật là khó phán đoán con người và các biến cố quá khắ theo các tiêu chuẩn và qui tắc văn hóa ngày nay. Đó là một thực tại khác.
Sau kinh cầu các thánh, ĐTC đã đọc công thức phong thánh: ngài lấy quyền tông đồ truyền ghi tên cha Junipero Serra vào sổ bộ các thánh của Giáo Hội. Rồi hài cốt của vị thánh mới được rước lên đặt gần bàn thờ.
Bài giảng của ĐTC
Trong bài giảng thánh lễ, ĐTC đi từ lời nhắn nhủ của thánh Phaolô tông đồ trong thư gửi các tín hữu thành Philiphê (4,4): “Anh em hãy luôn vui mừng trong Chúa, tôi lập lại, anh em hãy luôn vui mừng”, và ngài mời gọi các tín hữu hãy vui mừng dấn thân loan báo Tin Vui cứu độ, không chấp nhận để thái độ cam chịu hướng dẫn cuộc sống, nhưng thực hiện các hoạt động truyền giáo, chia sẻ tình yêu thương và tỏ lòng từ bi đối với tha nhân, nhất với những người nghèo khổ nhất, như thánh Junipero Serra đã sống và đã làm. ĐTC đặt câu hỏi:
“Chúng ta không muốn để thái độ cam chịu làm động cơ cho đời sống chúng ta, có phải không? Chúng ta không muốn để tập quán chiếm hữu những ngày đời của chúng ta hay không? Vì thế chúng ta có thể tự hỏi: làm thế nào để con tim chúng ta không bị tê liệt? Làm thế nào đào sâu niềm vui của Tin Mừng trong những hoàn cảnh khác nhau của cuộc sống chúng ta?
Chúa Giêsu đã nói điều ấy với các môn đệ bấy giờ và Chúa còn nói với chúng ta ngày nay: Hãy con hãy ra đi! Hãy loan báo! Chúng ta chỉ cảm nghiệm niềm vui Tin Mừng, nhận biết và sống bằng cách cho đi, hiến thân mình.
Tinh thần thế gian này mời gọi chúng ta xu thời, thoải mái, tiện nghi. Đứng trước tinh thần phàm nhân như thế, “cần tái cảm thấy cần nhau, có trách nhiệm đối với nhau và thế giới” (Laudato sì 229). Trách nhiệm loan báo sứ điệp của Chúa Giêsu. Vì nguồn vui của chúng ta hệ tại ước muốn khôn cùng trao tặng lòng thương xót, thành quả của sự cảm nghiệm lòng từ bi vô biên của Chúa Cha và sức mạnh lan tràn của lòng từ bi này” (Ev. gaudium 24). .. Ngày hôm nay Chúa mời gọi chúng ta và nói với chúng ta:
Niềm vui mà Kitô hữu cảm nghiệm trong việc truyền giáo: Các con hãy đi tới các dân tộc của mọi quốc gia:
Niềm vui mà Kitô hữu tìm thấy trong một lời mời gọi: Các con hãy đi và loan báo.
Niềm vui mà Kitô canh tân và thực hiện với một lời kêu gọi: các con hãy ra đi và xức dầu.
ĐTC cũng nhấn mạnh sự kiện Chúa Giêsu đón nhận mọi cuộc sống, bất luận những người ngài gặp ở trong hoàn cảnh nào: đau khổ, đói, bệnh tật, tội lỗi, với những khuôn mặt mang thương thức, khát, mệt, với những khuôn mặt hồ nghi và đáng thương. Thay vì chờ đợi một cuộc sống được đánh bóng, trang điểm, Ngài đón nhận cuộc sống ấy như Ngài gặp. Dù đó là một cuộc sống nhiều khi đã bị hư hỏng, nhơ bẩn, tàn lụi.. Với tất cả Chúa Giêsu đã nói: Các con hãy đi và loan báo..
ĐTC nhận xét rằng chúng ta là con cái sự can đảm truyền giáo của bao nhiêu người, thay vì muốn khép mình trong các cơ cấu mang lại một sự bảo vệ giả tạo, trong những tập quán qua đó chúng ta cảm thấy yên hàn, trong khi ở ngoài có nhiều người đói khát (Ev. gaud. 49). Chúng ta mắc nợ một truyền thống, một chuỗi các chứng nhân đã làm cho Tin Mừng tiếp tục được truyền đi từ đời này sang đời kia, Mới Mẻ và Tốt Lành.
Nhắc đến lễ Phong thánh, ĐTC nói: “Và hôm nay, chúng ta nhớ đến một trong những chứng nhân ấy, đã biết làm chứng tại phần đất này niềm vui Tin Mừng: đó là cha Junipero Serra. Cha đã biết sống thế nào là “Giáo Hội đi ra”, Giáo Hội này biết ra ngoài và đi trên các nẻo đường, để chia sẻ sự dịu dàng hòa giải của Thiên Chúa. Cha đã biết bỏ quê hương, phong tục của mình, đã có can đảm mở ra những con đường, đã biết đi gặp bao nhiêu người, học cách tôn trọng phong tục và đặc tính của họ.
Cha đã học cách sinh ra và tháp tùng sự sống của Thiên Chúa nơi khuôn mặt của những người cha gặp, làm cho họ trở thành anh em. Cha Junipero đã tìm cách bênh vực phẩm giá của cộng đồng bản xứ, bảo vệ họ khỏi những người lạm dụng. Những lạm dụng ngày nay tiếp tục tạo ra bất mãn, nhất là vì đau khổ mà nó gây ra trong cuộc sống của bao nhiêu người.
Cha Junipero đã chọn một khẩu hiệu soi sáng bước đi và hình thành cuộc sống của cha: biết nói, nhưng đặc biệt là biết sống bằng cách nói: “Luôn luôn tiến về đằng trước.” Đó là cách thức cha Junipero đã tìm ra để sống niềm vui Phúc Âm, để con tim của mình không bị gây mê. Đó là một sự luôn luôn tiến bước vì Chúa đang chờ đợi; luôn tiến bước vì anh em đang đợi chờ; luôn luôn tiến bức vì tất cả những gì còn lại phải sống.. Vì thế, như cha Junipero, ngày hôm nay chúng ta cũng có thể nói: luôn luôn tiến bước.”
Trong số 6 ý nguyện được xướng lên trong phần Lời nguyện giáo dân cũng có một ý nguyện bằng tiếng Việt.
Thánh lễ kết thúc lúc 6 giờ rưỡi chiều giờ địa phương. Trước khi rời khu vực hành lễ, ĐTC còn đặc biệt chào thăm 20 đại diện của các cộng đoàn thổ dân bản xứ thuộc miền Calafornia, nơi thánh Junipero Serra đã truyền đạo. Họ mặc y phục cổ truyền của mỗi bộ tộc và đã tham dự thánh lễ trước đó. Rồi ngài đến Đại chủng viện Thánh Gioan Phaolô 2 chỉ cách đó 600 mét để chào thăm và khích lệ, chụp hình lưu niệm với 47 đại chủng sinh đang được huấn luyện tại đây. Ngài cũng khánh thành một bia kỷ niệm cuộc viếng thăm và ký tên vào sổ vàng.
G. Trần Đức Anh OP
(Nguồn: Radio Vatican)
